Molen De Koe / Fekkesmole / Doltemolen, Workum/ Warkum

geschiedenis

toestand

restant

bouwjaar

1647

/ 1699

verdwenen

1984

1936 onttakeld 1984 restant gesloopt

geschiedenis

Aan de Diepe Dolte stond deze zaagmolen "De Koe". De molen dateerde waarschijnlijk uit 1647. Zeker is dat Raerd Foeckes Sagmans in 1706"sekere fraije deftige wel doortimmerde houtsagersmolen, genaamt de Koe" met de daarbij horende dommekrachten, touwen, lijnen, kettingen en een schouw bracht. De molen moet dus eerder dan 1800 hebben bestaan.

Zeker is dat volgens de Leeuwarder Courant van 15 en 22 november 1800 de grote zaagmolen "De Koe" met 2 timmerwerven uit de hand te koop was van S.A. Hingst en Jacobs te Workum.

In mei 1821 was het Wopke Jansz. Brouwer die zich aanbeval als eigenaar van de molen. Hij was de gebr. Hindelopen opgevolgd, zodat die wellicht in 1800 kopers waren geweest. Later was J.R. Visser eigenaar en deze deed hem in 1862 over aan De Jong en Fekkes.

Als "de molen van Fekkes" was deze ook in onze eeuw nog bekend, totdat hij in 1936 werd onttakeld. Nu resteert nog steeds de zaagschuur van de vroegere molen aan de Diepe Holte.

Bron: De Molenaar nr 88 (1985), blz 51/52 - 18 december. Drs. D.M. Bunskoeke.
-----

Leeuwarder Courant, 20 mei 1935:

DE WORKUMER HOUTZAAGMOLEN VERDWIJNT
Onze corresponden te Workum schrijft:
Het pleit is beslecht: het vonnis is geveld. Met de slooping van de groote houtzaagmolen van de heeren gebroeders Fekkes is reeds begonnen. De mooie molen aan het Noordeind van Workum is reeds van zijn grootste sieraad, de wieken, beroofd en na korten tijd zal de geheele bovenbouw tot aan de zwichtstelling zijn weggebroken. Dan zoekt men in verren omtrek tevergeefs naar dien hoogen ouden molen. Oud was hij, naar men meent dateert hij van 1647.
In 1819 werd een nieuwe rietbedekking aangebracht. In ruim een halve eeuw zijn er reeds 5 groote molens in Workum verbrand of gesloopt, maar dit is de laatste, de oudste en de schoonste.
Deskundigen erkennen dat het een gebouw was van sterke constructie. De onderbouw heeft een lengte van 30 meter bij een breedte van 10 meter. Met zijn verdwijning gaat weer een stuk van ons stadsschoon verloren. Zijn heengaan wordt algemeen meen betreurd En was dat niet te verhinderen zoo wordt nu gevraagd.
Kon de vereeniging tot behoud van molens in Nederland hier niet de reddende hand uitsteken? Is wel alles gedaan om deze slooping te voorkomen?
Ik kan den lezer te dien opzichte gerust stelden. De eigenaars hebben daarvoor gedaan wat ze konden en moesten doen Stadsbestuur en het bestuur van de vereeniging De Hollandsche Molen zijn tijdig van de afbraak verwittigd. Er is over gecorrespondeerd en gesproken. Er is zelfs een begrooting van onkosten voor herstel opgemaakt door een bekend Friesch deskundige, maar daar de eigenaars verklaren dat het uitgesloten moet worden geacht, dat de molen ooit weer aan het houtzaagbedrijf dienstbaar wordt gemaakt, zouden de groote onkosten slechts dienen voor het in stand houden van een dood sieraad. Dat kan niet de bedoeling zijn. De wieken behooren te draaien als de wind gunstig is. Het vroegere houtzaagbedrijf is langzamerhand verloopen.
P. Hofkamp, 27 maart 2014.
-----

Was één van de oudste Friese zaagmolens én bovenkruiers. Het was een forse, gedrongen molen met zelfzwichting op beide roeden.

De molen werd in 1953 van de Workumse monumentenlijst geschrapt. Na de gedeeltelijke afbraak bleef de zaagschuur nog jarenlang staan. In 1984 werd het restant van de molen helaas geheel gesloopt. Het was het oudste als houtzaagmolen herkenbare restant van een achtkante molen.

De molen heette officieel "De Koe", maar werd ook wel "De Molen van Fekkes" genoemd.

Bron: Friese Molens (1995).
R. Pols.

nog waarneembaar