Molen van Nelman / De Lelie, Utrecht

Utrecht, Utrecht
v

korte karakteristiek

naam
Molen van Nelman / De Lelie
modeltype
Wipmolen, stellingmolen
functie
slijpmolen, korenmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
08162
oude dbnr.
V8162
Meest recente aanpassing
| Conversie
media-bestand
Molen 08162 Molen van Nelman / De Lelie (Utrecht)
Herman Saftleven, 1669, detail onderstaande prent

locatie

plaats
Utrecht
plaatsaanduiding
Pelmolenweg
gemeente
Utrecht, Utrecht
streek
Vechtstreek
geo positie
X: 136780, Y: 455000
N: 52.08297, O: 5.12139

constructie

modeltype
Wipmolen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
gesloten voet
inrichting
O.a. drie koppel stenen
plaats bediening
stellingmolen
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
zetelkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
1743 - 1850
geschiedenis
In 1610 kregen Willem Hermansz Alen en Jan Dircksz toestemming voor het oprichten van deze molen om "allerhande geweer tot de oorlog dienende" te slijpen.

De weduwe van Cornelis Jansz Sprokkel, molenaar en halve eigenaar van de nabijgelegen korenmolen De Sprokkel (Tenbruggencatenummer 11172), verkocht de slijpmolen in 1641 aan Nicolaas Nelman.

Na de verkoop aan Goudriaan Nelman in 1643 werd de molen omgebouwd tot korenmolen, en vanwege de windvang verhoogd. Verder omtimmerde Nelman de voet, maakte een trap en een luik zodat hij binnendoor naar de maalvloer kon komen en plaatste bovendien onderin een derde koppel stenen. Hiermee leek de molen meer op een wipmolen, zoals ook blijkt uit de afbeelding van Saftleven. In oktober 1663 verbood de vroedschap het gebruik van het luik en het derde koppel vanwege klachten van de andere molenaars over oneerlijke concurrentie.

Na Nelmans overlijden zetten zijn zoon en dochter het bedrijf voort. Daarna kwam hij in gebruik bij Teunis Bruynisz van Cleef en Govert Hendricksz van Stockings, die graag weer met drie koppel wilden gaan malen. Vanwege de problemen met de in 1674 omgewaaide korenmolens werd hun dit toegestaan, evenals op alle andere molens.

In 1689 werd de molen voor het eerst De Lelie genoemd, toen bovengenoemde Hendricksz en de nieuwe echtgenoot van de weduwe van Van Cleef de molen overnamen. Na wat financiƫle transacties kwam de molen in 1727 in bezit van Hendrik Verhaegen.

Het laatste bericht over De Lelie dateert uit 1743, toen het grondrecht werd afgekocht. Op de TMK van ca. 1850 komt hij niet voor.

Bron: Zes eeuwen molens in Utrecht, W.A.G. Perks. Met dank aan H. v.d. Kaay.

aanvullingen

trivia
Een afbeelding van De Lelie staat ook bij De Sprokkel, Tenbruggencatenummer 11172. Die prent is wel een 18e eeuwse kopie van een 17e eeuwse prent dus de beeldinformatie is minder betrouwbaar.