Molen bij Mergelpe / Startjeshof, Beek

geschiedenis

toestand

restant

bouwjaar

< 1350

verdwenen

geschiedenis

Nabij de Duivelsberg in het Filosofendal aan de gelijknamige beek lag watermolen "Startjeshof". Van deze molen bestaat nog een gereproduceerde pentekening van Daniel Kerkhoff (1766-1821) en een gewassen pentekening van J. van Kouwenhoven (1772-1823). Beide tekeningen behoren tot de collectie van het Nijmeegs museum Commanderie van St. Jan.

Over deze reeds lang verdwenen molen, is nog het volgende te vermelden: Ze werd in 1719 door de echtelieden Walraad, baron van Steenhuys, heer van Heumen en Malden en Lucretia van der Noot, verkocht aan Roelof Mos stadhouder van de Heerlijkheid Heumen. Diens broer, Jan Mos, vestigde zich in 1718 op deze molen als papiermaker. In 1743 vertrok hij en werd de molen door de erfgenamen van Roelof Mos verkocht voor 1400 gulden aan de Nijmeegse koopman Godfried Cöster.

De plaats waar de molen ‘Startjeshof’ heeft gestaan is thans nog nauwkeurig vast te stellen. Wat resteert zijn nog enkele muurresten van de molen en een ruim vier meter hoge dam waarachter de voormalige molenvijver heeft gelegen.

Bron: Een notabel domein, blz. 130, Klaas Bouwer. Numaga 1985 nr. 3 blz. 63 t/m 66.
Informatie van Peter Pouwels, 8 november 2004

Naschrift: Op bovengenoemde windmolen werd ook de eek (boomschors) afkomstig van het Schilbroek liggende in de Gemeente Groesbeek (de Horst) tot run gemalen.
-----

Bij de burcht Mergelpe lag volgens een oorkonde van 1350 een watermolen ‘ten Stert’ genaamd. De naam bleef nog voortleven in de tijdens de Tweede Wereldoorlog verwoeste herberg ‘Startjeshof’. Een nog aanwezige aarden dam in het weiland tegen de heuvelflank tegenover het Wylerbad diende om het water te kunnen stuwen.
Ten noordwesten van de Duivelsberg stond eertijds aan de uitgang van het Filosofendal een watermolen, waarvan nog een restant van een stuwdam over is.
Bron: Het Rijk van Nijmegen. Oostelijk gedeelte en de Duffelt, A.G. Schulte, 1983.

nog waarneembaar