Molen van Van der Wal, Haulerwijk/ Haulerwyk

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1853

verdwenen

1929

afgebroken

geschiedenis

Koren- en pelmolen, ten noorden van de vaart gesticht in 1853 (GA Osw inv.nr. 533).
In 1866 en nog in 1877 was Jan Struyk korenmolenaar in Haulerwijk.
Willem Berends Moes nam het in 1877 over en was het in 1881 nog toen zijn molenaarswoning afbrandde (maar de molen behouden bleef). Toen in 1884 de tweede molen verrees (dbnr. 12558), kwam deze te koop te staan met woon- en winkelhuis en bakkerij.

Advertentie van 20 okt. 1890:
"MOLEN - HAULERWIJK.
In de eerstvolgende maand November zal, ten overstaan van Notaris TADEMA te Oosterwolde, in publieke veiling ten verkoop worden aangeboden:
Een hechte, best beklante ROGGE- en PELMOLEN, van Steen opgetrokken en voorzien van 2 stel Maalsteenen en 2 stel Pelsteenen; ...
... staande en gelegen op den besten stand, aan den Rijweg bij de Vaart en aan eene opene Wijk te Haulerwijk, ...
Zijnde inmiddels uit de hand TE KOOP ..."

Nieuwe eigenaar was wellicht Derk Hummel, wiens weduwe de molen in 1890 te koop zette. Dat lukte echter niet, want in 1899 berichtte het Algemeen Handelsblad (29 november) dat de bliksem in de molen van D. Hummel was geslagen. Een roede en de stelling liepen daarbij schade op.
Hierna kwam de molen in handen van Willem Sakes van der Wal, wiens weduwe in 1907 een knecht vroeg.
De mechanisatie deed ook hier zijn intrede. Nadat de oude maalderij was verkocht (Molenaar 4 september 1918) vroeg eigenaar Foppe van der Wal echter weer een offerte voor de leverantie van molenzeilen (Molenaar 15 oktober 1919).

Op 14-11-1919 berichtte de Dragtster courant het volgende:
Haulerwijk - Woensdagnamiddag had op den molen van van der Wal een ongeluk plaats. Een jongeling uit Bakkeveen werd op den steiger door een der wieken gegrepen en op den grond geslingerd. Hij werd bewusteloos opgenomen,. Dr. Buwalda te Oosterwolde verleende hulp. Er bestaat vrees voor hersenschudding.

In 1920 kwam er in de maalderij een nieuwe ruwoliemotor (Molenaar 3 december 1919, GA Osw inv.nr. 536), maar in 1924 wilde men die alweer groter hebben (Molenaar 16 januari).
De korenmolen van de gebroeders Foppe en Egbert van der Wal werd in 1929 afgebroken, nadat hij al sinds 1926 op afbraak te koop stond (Nieuwsblad van Friesland 2 juli).
Bij de afbraak werd gezegd dat hij 100 jaar oud was (NRC 8 mei 1929), dus wellicht was het een overgeplaatste molen. Het is goed mogelijk dat de molen in 1926 is onttakeld.
Het bedrijf bleef in mechanische vorm bestaan en stond later bekend als graan- en meelhandel aan de Hoofdweg-Boven.
Dick Bunskoeke, 11 mei 2017.
-----

Ten Bruggencate heeft op zijn fiches de gegevens van de twee molens in Haulerwijk verwisseld.
In 1922 bood Van der Wal onderdelen van de molen te koop aan, waaronder as, roeden, staart en binnenwerk. Als de onttakeling doorgegaan is, zou dat een verklaring voor de aanwezigheid van de romp in 1927 kunnen zijn (vlg. tB).
Erwin Esselink, 11 mei 2017.

Zutphensche courant, 10 mei 1929
Daar gaan onze molens. De laatste watermolen aan het Slotermeer (Fr.) wordt afgebroken en vervangen door een motor. De laatste korenmolen te Haulerwijk (Fr.), eigenaren gebroeders F. en E. van den Wal, is voor afbraak verkocht.
De molen was 100 jaren oud.