Molen Spaer en Wind, Haarlem

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1675

circa

verdwenen

1776

voorganger

Haarlem (De Tuchthuis)

geschiedenis

Na het afbreken van De Tuchthuis werd hier de Spaer en Wind gebouwd, een hoge stenen stellingmolen.

Oprechte Haerlemsche Courant, 22 feb. 1701:
"Woensdag,den 9 Maert, sal binnen de Staf Haerlem in 't Heeren-Logement by Executie publijck verkocht werden een seer schoone nieuwe Steene Run- en Verru-Molen, van outs genaemt de Tuchthuys-Molen, met fijn Huysinge en Schuur daer aen, staende buyten de Schalkwijjcker-Poort aen het Buyten-Spaerne ..."

Uit 1719 is een verkoop bekend, Willem Vos kocht voor ƒ 13.194 de molen met drie paar stenen, een woonhuis voor meester en knecht, een groot pakhuis, een paardenstal en twee welbeplante tuinen. Naast als run- en verfmolen heeft hij ook nog als schelpzandmolen gefungeerd.
Oprechte Haerlemsche Courant, 16 sept. 1719:
"Op saturdag den 7 October 1719, s' namiddags ten 5 uuren , sal binnen Haerlem in de Gouden Leeuw verkcht werden, een groote stercke en welbecalante Steene Verw-molen, genaemd 'Spaer- en Wind, staenda buyten Haerlem aen het Spaerne, zijnde voorsien met 3 paer Steenen, te weten 2 paer lant en een paar platte steenen, benevens Woonhuysen voor Meester en Knecht, een groot Packhuys, Stallinge voor 2 Paerden, 2 welpeklante Thuynen, en verdere commoditeyten meer, nagelaten van wijlen Pieter Bonte, wiens Executeurs de affaire continueren als vooren: Ymant gading hebbende, addresseere sig aen Gerrit van Meekeren, Makelaer, tot Haerlem."

De Spaer en Wind brandde op 5 september 1776 af, herbouw werd onmogelijk gemaakt door de eigenaars van de tegenoverliggende buitenplaatsen. Van de brand en de ruïne zijn enkele schilderijen bewaard gebleven. Alle functies van de verbrande molen werden overgenomen door De Adriaan, Tenbruggencatenummer 00808.

Bron: "De molens aan het Spaarne", hoofdstuk in "De loop van het Spaarne", 1987, Historische Werkgroep Haerlem.