Molen Kloostermolen van Bethlehem, Gaanderen

Gaanderen, Gelderland
v

korte karakteristiek

naam
Kloostermolen van Bethlehem
modeltype
Watermolen
functie
korenmolen, oliemolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
beek
Bielheimerbeek
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
06908 d bis
oude dbnr.
V12113
Meest recente aanpassing

locatie

plaats
Gaanderen
plaatsaanduiding
bij het klooster Bethlehem/ landgoed Rekhem
beek
Bielheimerbeek
gemeente
Doetinchem, Gelderland
plaats(en) voorheen
Oesel
streek
Achterhoek en Liemers
geo positie
X: 220662, Y: 439944
N: 51.94407, O: 6.34220

constructie

modeltype
Watermolen
krachtbron
water
kenmerken
functie
gangwerk
wateras
rad
rad diameter
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
geschiedenis
Eind 12e eeuw werd enkele kilometers benoorden Wisch het klooster Bethlehem gesticht, omringd door een door de Bielheimerbeek / de Slinge gevoede gracht. In 1231 was sprake van de "vallum molendinare" (molendal), in 1285 van de weg die "iuxta molendinum in Bethlehem" (langs de molen ...) lag.

In 1518 was er een conflict met de stad Doetinchem, die bovenstrooms water van de Bielheimerbeek aftapte naar de Slinge om daarmee hun eigen molen aan te drijven. In 1519 werd bekrachtigd dat de broeders recht hadden op genoeg water, omdat ze daar al meer dan 200 jaar hun molen mee aandreven. De molen schijnt niet alleen als koren-, maar ook als oliemolen gediend te hebben.

De heren van Wisch maakten de aanpassingen van de Doetinchemmers weer ongedaan en ze kregen recht op oeren vryen watergenck herkommende van Stadtloen.

Met het voortschrijden van de reformatie ging het klooster steeds verder achteruit, in 1582 was de molen buiten gebruik.
In dat jaar werd de molensteen van kloostermolen naar de stadsmolen gebracht.
Twee jaar later sneed Doetinchem de gehele watertoevoer naar het klooster af, maar toen daardoor de landerijen bij Slangenburg regelmatig onderliepen, werd dit weer ongedaan gemaakt.
De kloostermolen was een korenmolen, maar er is ook een vermelding dat er een oliemolen was.

Bron: "Molens, Mulders, Meesters", Hagens.
nog waarneembaar
Komend vanaf café Onland kom je direct over een klein stroompje, dit was vroeger de Bielheimerbeek.
De molen was stroomafwaarts aan deze beek, dus rechts van je. Het klooster zelf was iets verder, het eerste pad links, helaas nu verboden toegang. Vanaf de weg kun je nog de laagte zien wat vroeger waarschijnlijk de gracht om het klooster was. De verlegde Bielheimerbeek stroomt nu een paar honderd meter verder.

aanvullingen

trivia
NB De aangegeven locatie is slechts een gissing, daar wij de molen niet op een kaart hebben kunnen vinden.
Red.