Molen De Onderneming (1e), Middelburg

Middelburg, Zeeland
v

korte karakteristiek

naam
De Onderneming (1e)
modeltype
Ronde molen, stellingmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
06680 a
oude dbnr.
V13872
Meest recente aanpassing

locatie

plaats
Middelburg
plaatsaanduiding
Vogelstraat 34
gemeente
Middelburg, Zeeland
plaats(en) voorheen
buurtschap 't Zand
streek
Walcheren
geo positie
X: 30944, Y: 391040
N: 51.49471, O: 3.60068

constructie

modeltype
Ronde molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
ronde bovenkruier
plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
plaats kruiwerk
bovenkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
verbrand
geschiedenis
Op 25 januari 1853 kreeg de Middelburgse eigenaar van de stellingmolen ‘De Hoop’, Johannes Minderhout, vergunning om op het Zand, een gedeelte van Middelburg dat tot 1 november 1941 tot de gemeente Koudekerk heeft behoord, een ronde stenen stellingmolen te bouwen.
De molen had een grondvlak van zo'n negen meter in diameter, muren van 65 cm dik, een totale inhoud van meer dan 1100 m3, een vlucht van 23,50 m en er kwamen vier koppel stenen en een pelsteen in. Op 2 november 1853 werd de molen in gebruik genomen.

Tot 1856 bleef Minderhout eigenaar van de molen, daarna Abraham v.d. Putte (1856-1863), Abraham van Houte (1863-1865), Hubrecht van Peenen (1865-1876) en Cyprianus van Overveld (1876-1878).

Toen op 2 augustus 1879 om drie uur 's morgens brand uitbrak in de molen, was Jan de Troye eigenaar. Over de oorzaak van de brand is niets bekend. De molen werd toen bewoond door eigenaar De Troye en diens gezin en door zijn broer uit Vlissingen. De burgemeester richtte een schrijven tot de officier van justitie te Middelburg. "De mingunstige reputatie der broeders de Troye zou wellicht een nader onderzoek vanwege justitie wettigen."
De avond voorafgaande aan de brand, waarbij het inwendige van de molen geheel uitbrandde, werd er tot twaalf uur gemalen, "doch minder ten gevolge van groote drukte als wel overdag de handen vrij te hebben voor ander werk". Ongelukken hebben bij de brand niet plaats gevonden.
Het inwendige van de molen was verzekerd voor ƒ 3000, maar de koopwaarde was minstens ƒ 6000. De kap was juist uitwendig geheel opnieuw geteerd, de galerij rondom geheel nagezien en gedeeltelijk vernieuwd en ook aan het uitwendige waren veel verbeteringen aangebracht. De molenaar had goed zijn brood maar minder ten gevolge van het vele maalwerk dan door het maken van wanmolens en ander molenwerk.

De fam. De Troye (in het Walchers dialect uit te spreken als 'Dutroo') behoorde tot een belangrijk molenmakersgeslacht. De molen werd hersteld/herbouwd, zie de opvolger.

aanvullingen

trivia
Oorspronkelijk hoorde 't Zand of 't Zanddurp bij de gemeente Koudekerke.
"'t Zand, voormalig buurtschap, thans wijk in de gemeente Middelburg.
Tot en met 1965 gemeente Koudekerke.
In 1840 stonden er 26 huizen met in totaal 64 inwoners.
"Het grenst onmiddellijk aan de stad Middelburg en maakt daarvan ene voorstad uit".

De molen komt voor op de TMK van ca. 1850.
In het kadaster van 1811-1832 wordt er wel op die locatie 'Molenzicht' genoemd, maar een molen is niet te vinden op deze kaart.
-----

Molenaar was volgens Ten-Bruggencate mogelijk Machielse. Maar in Molens en molenaars van Koudekerke door J. Roose, 1983, komt de naam Machielse niet voor.
Red.

*Middelburgsche Courant, 04-08-1879; p 1/6

Heden nacht is, door eene tot dusver onbekende oorzaak, brand ontstaan in den windkorenmolen op het Zand onder Koudekerke, eigendom van en bewoond door den molenaar De Troije.
Toen de brand, omstreeks half vier, door een der bewoners ontdekt werd, bleek hij reeds zoover te zijn voortgewoekerd dat redding onmogelijk was; binnen korten tijd barstten dan ook de vlammen van alle kanten uit en was het steenen gebouw geheel in gloed.
Uitgenomen eenige kleedingstukken van de vrouw des huizes en van sommige kinderen werd niets van het huisraad,het aanwezige graan (ongeveer 50 mudden), nog van de gereedschappen gered. Persoonlijke ongelukken zijn niet te betreuren.