Molen Thornsche Molen / Torense Molen, Persingen

Persingen, Gelderland
v

korte karakteristiek

naam
Thornsche Molen / Torense Molen
modeltype
Wipmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00268
oude dbnr.
V824
Meest recente aanpassing
| Algehele revisie gegevens
media-bestand
Molen 00268 Thornsche Molen / Torense Molen (Persingen)
Fotograaf onbekend

locatie

plaats
Persingen
plaatsaanduiding
bij grenspaal 642
gemeente
Berg en Dal, Gelderland
streek
Land van Maas en Waal, Rijk van Nijmegen
kadastrale aanduiding 1811-1832
Ooij C (2) 213 Petrus Meusen, molenaar
geo positie
X: 194532, Y: 427890
N: 51.83820, O: 5.96080

constructie

modeltype
Wipmolen
krachtbron
wind
functie
romp
vierkante ondertoren
plaats bediening
plaats kruiwerk
middenkruier
vlucht
21m
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Fransen ✉︎ g.n. buiten 1921 1921 buiten 1930 22,65
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
1931 ontakeld, later hersteld 1940 vernield, 1941 hersteld
verdwenen
door oorlogsgeweld
geschiedenis

Uit een Nijmeegs Schepenprotocol uit de 15e eeuw blijkt dat de molen toen hier al stond.

In 1799 heeft een dijkdoorbraak de molen zwaar beschadigd, en ter plaatse een diepe kolk achter de molen geslagen. De herstelde dijk werd om de kolk heen gelegd waardoor een bocht ontstond in het dijktracé. De kolk van de doorbraak van 1799 bleef als litteken in het landschap achter. Hij werd na WO II gedempt met de resten van de molen, van de verdere bebouwing en met daar aan getroffen achtergelaten munitie. Toen werd ook de dijk weer in het oude tracé gelegd en verdween de bocht.

Bij de restauratie van de molen in de 18e eeuw werd op één van de balken (de zetelbalk) de volgende inscriptie aangebracht: I V D G – A D 1778, wat staat voor: Jan van der Grinten Anno Domino 1778. De toenmalige molenaar en molenbouwer Van der Grinten was een telg uit het bekende molenbouwers-geslacht Van der Grinten. Waarschijnlijk werd bij die restauratie van 1778 de molen verbouwd tot kokerkorenmolen.

05-08-1817: Na Koninklijk Besluit van 5 augustus 1817 werd vanwege de aanwijzing als handelsweg in de buurtschap Thornsche Molen een post van Invoerrechten en Accijnzen gevestigd, bemand met douanebeambten. 

Daar de molen hoog aan de dijk stond, scheerden de draaiende 21 m lange wieken vlak langs het wegdek van de dijk. Daarmee bestond een gevaar voor passanten.

In de 1930-er jaren was de molen in verval geraakt. Ubbergens burgemeester Sassen nam het initiatief tot restauratie, en kreeg een financiële bijdrage van provinciale en landelijke instanties.

De molen werd in de zomer van 1931 ontwiekt,

29-06-1935: Gelderlander
"VERKOOPINGEN
Notaris Klaassen te Nijmegen heeft verkocht
I. Het woonhuis genaamd “De Thornsche Molen” met stalling en schuur, tuin, weiland, dijk en dijkweiland te Persingen groot 6.39.600 HA. voor ƒ 13.600 aan den heer J.W. Jeuken te Horssen.
II. De windkorenmolen genaamd “De Thornsche Molen” onder Persingen, voor ƒ 1500 aan den heer H. Vierboom te Heijen.
III. Het erfpachtrecht tot 31 Dec. 1952 van een perceel grond te Persingen met den eigendom van de daarop staande stoommolen, voor ƒ 1400 aan den heer H. Vierboom te Heijen."
Informatie van Peter Pouwels, 26 december 2012

In 1940 werd de molen door een zware novemberstorm zwaar beschadigd, de wieken lagen geknakt op de Kapitteldijk. Opnieuw was het burgemeester Sassen die de restauratie bewerkstelligde. Precies één jaar later, 15 november 1941, werd de Thornsche Molen onder grote publieke belangstelling uit binnen- en buitenland opnieuw feestelijk in bedrijf gesteld.

15-11-1940: Zutphensche courant
Door den storm.
Tijdens den storm werd op den weg Nijmegen-Mill de z.g. Torensche molen, dateerende uit de 17e eeuw, door den storm zwaar beschadigd. De molen hangt voorover; men kan door de wanden heen zien. Men vreest, dat deze oude molen zal moeten worden afgebroken.
Informatie van André Nibbelink, 5 januari 2006

14-11-1940: De zware novemberstorm die op 14 november 1940 over Nederland trok, beschadigde ook heeft ook deze molen zwaar. De molen werd van achteren getroffen waardoor de bovenas ca. 75 cm naar voren was geschoven. Een wiek stak bijna een meter in de grond waardoor de windpeluw van plaats veranderde. 
Hij bleef hangen aan een zwaanhals onder de as.
De molen onderging daarna een zeer grondige restauratie. Zo werd de molen voorzien van het Van Bussel-wieksysteem. Bijzonder aan deze molen was wel, dat er geen bovenzetel aanwezig was, de kop rustte van onder met de voegburrie op het vrij ruime boventafelement van de ondertoren.

Op 15 november 1941 werd de molen na restauratie weer geopend. Sindsdien was de kap gedekt met rode Icopal, de kop was lichtgrijs geschilderd terwijl de hoeken van de stijlen met wit waren aangegeven. De toren was gedekt met zwart geteerd doek, terwijl de muren met kalk gewit waren.
Een luiwerk had deze molen niet.
Informatie van Rob Simons, 28 november 2011.

25-09-1944: Tijdens een hevige strijd tussen de Fallschirmjäger en de All Americans met de Thornsche Molen als strijdtoneel, werden op 25 september 1944 de buurtschap en de molen door brandbommen vernietigd. Een dramatisch einde voor de eeuwenoude Thornsche Molen. 

Jan Vierboom – de derde en laatste generatie van het muldergeslacht Vierboom van de Thornsche Molen – bouwde een elektrisch aangedreven maalderij in het dorp Ooij.
De naam ‘Thornsche molen’ nam hij mee.

Bron: website van de Thornsche Molen, juli 2020.

Op 18 september 1944 verwoest door oorlogshandelingen.
Eigenaar Koos Vierboom.

aanvullingen

trivia

Toelichting op de onderste twee afbeeldingen, afkomstig uit de Gelderse Panorama van 27 november 1941, ingezonden door Frans Weemaes, 28 jan. 2014:
Jhr. van Rijcevorsel spreekt namens de vereniging De Hollandsche Molen de genodigden toe tijdens de heropening van de molen die was hersteld na een verwoestende novemberstorm in 1940. De wieken waren voorzien van het systeem Van Bussel.
De molen werd op dat moment door drie geslachten van de familie Vierboom bemalen.
-----

Een enkele vermelding genoemd op de database roept vragen op: de molen zou, na ten prooi te zijn gevallen aan een novemberstorm in 1940 (NL was toen dus al bezet), verbusseld zijn. Echter, op de onderste foto is de molen verbusseld te zien met daarboven een grote Nederlandse vlag erop. Dit was toen verboden, op last van de bezetter.
Echter, een opvallend detail is dat op diezelfde foto de molen geen zeilen meer heeft, gelijk de eerste foto. Mocht genoemde situatie toch kloppen, dan moet de foto vlak voor dat de molen werd opgeblazen / vernietigd, en bij het oprukken van de geallieerde troepen, dus al buiten gebruik zijn gesteld. Immers, een windmaalbedrijf onderhouden, uitsluitend met bussels zonder zeilen is niet realistisch. Het ontbreekt me echter aan voldoende gegevens om te kunnen beoordelen of de molen als economisch bedrijf niet rendabel meer was of dat er wellicht andere redenen waren om de zeilen te verwijderen.
Frederik Peters, 9 jan. 2008.

Deze molen werd inderdaad tijdens de beruchte novemberstorm van 1940 geveld, waarna men hem in 1941 weer in ere herstelde. De opening in 1941 geschiedde met de Nederlandse driekleur in top, zo vlak bij de grens deden ze daar niet zo moeilijk over. De Zuidmolen heeft zelfs gedurende de gehele oorlogstijd met de nationale driekleur op de Van Bussel-neuzen gedraaid. De beide foto’s met de Van Bussel-neuzen en zonder zeilen zijn op de dag van de opening gemaakt, volgens een citaat uit het artikel maalde de molen ZONDER zeilen, dankzij de van Bussel:
“Nadat de burgemeester nog de namen der vereenigingen gememoreerd had, die aan de financiering hadden meegewerkt, stelde hij door middel van het vangtouw den molen in dienst, die onmiddellijk aan het malen sloeg, en zonder zeilen op de wieken een grooten vaart verkreeg, dankzij zijn stroomlijn!”
Helaas was het herstel van de molen maar van korte duur, want in 1944 werd de molen met de grond gelijk gemaakt.
Er is hoop: naar het er nu uitziet, kan medio 2015 de driekleur weer in top!
Peter Pouwels, 26 dec. 2012.
-----

In januari 2006 werd de stichting Thornsche molen opgericht. Deze heeft tot doel de in september 1944 vernielde molen te herbouwen. De stichting hoopt in het laatste kwartaal van 2008 aan te vangen met de herbouw van de molen. Voor alle bijzonderheden zie onze website.
Henny Driessen, 4 feb. 2008.

Op 26 maart 2015 ondertekenden de Stichting Thornsche Molen en de gemeente Groesbeek de anterieure overeenkomst. Daarin staan alle afspraken die gemaakt zijn om van start te kunnen gaan met de herbouw van de molen. Door subsidies van de provincie, de stadsregio en de voormalige gemeente Ubbergen en dankzij particulieren en instanties (obligaties) is het plan nu officieel financieel haalbaar, ook door bijdragen vanuit Duitsland.
De stichting is inmiddels gestart met de voorbereidende werkzaamheden, de molen moet namelijk dit jaar nog gerealiseerd worden. Met de bouw zelf kan men in mei beginnen, zodat de molen uiterlijk in december 2015 gereed is.
Bron:  Ooij 2000, 26 maart 2015   

Op 15 juli 2016 werd de herbouwde Thornsche Molen in gebruik gesteld.

foto's

foto's