Molen De Vriendschap / Het Anker, Weesp

Weesp, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
De Vriendschap / Het Anker
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
korenmolen, moutmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00814 a
oude dbnr.
V433
Meest recente aanpassing
| Conversie
media-bestand
Molen 00814 a De Vriendschap / Het Anker (Weesp)
Ansichtkaart

locatie

plaats
Weesp
plaatsaanduiding
Heerengracht
gemeente
Amsterdam, Noord-Holland
streek
Vechtstreek
kadastrale aanduiding 1811-1832
Weesp A (1) 394 Drie eigenaren, zie Aanvullingen
geo positie
X: 131144, Y: 480176
N: 52.30903, O: 5.03740

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier
versieringen
Op onderstaande afbeelding is de nieuw aangebrachte gedenksteen te zien.
plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
vlucht
27 m.
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Fransen ✉︎ g.n. buiten 1908 1908? buiten 1913 25,70
Fransen ✉︎ g.n. binnen 1904 1904 binnen 1913 25,60
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
1913 onttakeld 1993 onderbouw gesloopt
geschiedenis
In 1779 [onzeker, moet zijn 1778 ?] werd molen 'De Vriendschap' zwaar beschadigd door brand. Jan Daniël Thuret was toen eigenaar. Op de stenen onderbouw werd een nieuwe achtkant gezet. De nieuwe molen was 30 m hoog, de stelling lag 10 m boven de straat, het gevlucht was 27 m. De binnenkuip was 6 m. Graanschepen konden de onderbouw binnenvaren. Grote deuren gaven toegang aan paard en wagen.

In 1784 verkocht Thuret 1/3 deel van de molen aan Jan Dorland, van Weesp.

Begin 19e eeuw was de molen eigendom van moutmolenaar Maas du Four. Meesterknecht was Gerrit Broekhuizen.

In het Opregte Haarlemsche Dagblad van 11 november 1814 werd een grote boedel van een branderij aangeboden waaronder:
"-12. Een kapitale, sterke, ruime, hooge en in den jare 1778 nieuw gebouwde wind-koorn-molen genaamd De Vriendschap, met Knechts-Woninge en Molenwijk onder dezelve, staande en gelegen als boven, aan het einde van de Heeregracht, gemerkt no 739."

Voor 1816 werden wijnkoopman Jan Peelen, metselaar Abraham Schreuder en timmerman Cornelis Bellaar Reinink mede-eigenaar. In dat jaar ruilden de 4 eigenaren van De Vriendschap en Jan Schimmel, eigenaar van molen Het Anker (eerder Het Bosch) van molen. Jan Schimmel moest daarbij ook nog 1000 gulden betalen aan de 4 eigenaren van de andere molen. De namen van de molens werden meegeruild. De Vriendschap heette vanaf toen Het Anker, Het Anker ging verder onder de naam De Vriendschap.

Bij de dood van Jan Schimmel erfde zijn dochter Aleijda de helft. De 3 kinderen van zijn al eerder overleden dochter Anna werden eigenaar van de andere helft. De molen werd namens hen gerund door hun vader en de weduwnaar van Anna, Henry Bohl-Bohlen, vanuit zijn woonplaats Philadelphia, Verenigde Staten. De dochter van Aleijda, Johanna Aleijda, erfde de helft van de molen in 1844. Zij verkocht haar aandeel aan Josua van Eijk, pakhuismeester van de thee uit Amsterdam en koopman Heinrich Gottfried Crone, handelend onder de firmanaam Van Eijk-Crone en Comp.

Later, na 1863, werd de hele molen eigendom van Bram Voogt. In 1898/1899 werd e molen verkocht aan de laatste eigenaar, de firma Pfeiffer, graan- en veevoederhandel.

In 1913 werd de bovenbouw verkocht aan B. E. Rerink, molenaar in Oldenzaal, voor 1750 gulden. Tijdens de afbraak, 15 augustus 1913, brak een stuk van de stelling af. Drie mensen vielen 10 m naar beneden Een jongen overleefde dat niet (zie onder).

In 1914 werd Het Anker in Oldenzaal weer in gebruik genomen als opvolger van standerdmolen De Bisschopsmolen.

Bron: "Weesper Molens. Weesp, Wind, Wieken, Werk", Geeske S. Koeman-Poel, 1982.
-----

Tot 1993 was nog een handel in veevoeders in de molen gevestigd, toen is de stenen onderbouw gesloopt. In het gebouw dat in 1994 hiervoor in de plaats kwam is een gevelsteen ingemetseld als herinnering aan de vroegere molen Het Anker (zie foto).

Website Harderwijk, De Hoop (oud)

Website Harderwijk, Molen de Hoop (nieuw)

aanvullingen

trivia
De molen stond vlak bij de nog bestaande molen 't Haantje.
-----

Kadaster 1811-1832: Moutmolen, eigenaren:
- A. Huisvr. van Schimmel
- A. Frenchet Kramp (had ook een mouterij op perceel A (1) 706)
- de Minderjarigen kinderen van B. Bohlen.
-----

Opregte Haarlemsche Courant, 15 maart 1823:
"Een extra kapitale, hechte, sterke Windkoren- en Mout-Molen, genaamd Het Anker, met deszelfs Baas- en Knechts-Woningen, Werf en Schuitenhuis, staande aan het einde van de Heerengracht, bij den Singel en Stammerdijk, te Weesp, get. No 739."
-----

Schuitemakers Purmerender Courant, 17 aug. 1913:
"Ernstig ongeluk.
Vrijdag middag stortte van den aan den Hammerdijk te Weesp staanden korenmolen "Het Anker", dien men bezig is te sloopen, een gedeelte der daarom heenloopende houten buitengalerij in. Daarop bevonden zich de 12-jarige Maartjes, een jongetje dat daar een boodschap had gebracht, de werkman W. Versteeg en nog een arbeider. Alle drie stortten met de vallende massa naar beneden; de jeugdige Staartjes was onmiddellijk dood, de beide anderen werden zwaar gewond."
-----

De Amsterdammer, 16 aug. 1913:
"Vreeselijk ongeluk te Weesp. Uit Weesp meldt men ons: Sinds geruimen tijd is men bezig met het sloopen der molen aan den Amstel, welke van af 1774 zijne wieken lustig deed draaien. Zoo ook gisteren was men weer met sloopingswerk bezig, en het zal omstreeks half vier geweest zijn, toen het 12-jarig zoontje van den heer Staatjes, voor de beide arbeiders, een schipper uit Muiden en Steeg van hier, eenige fleschjes bier haalde. Nadat hij deze op den trans gebracht had en weer naar beneden wilde gaan, stortte een gedeelte van de ongeveer 25 meter hooge omloop naar beneden, het knaapje en de beide arbeiders mee naar beneden sleurend en hen onder een laag van balken en planken bedekkend. De knaap werd levenloos van onder de neergestorte massa te voorschijn gehaald. De schippersknecht De Steeg werd in bedenkelijken toestand opgenomen. De schipper werd nog gisterenavond te half tien naar Amsterdam gebracht; Steeg mocht niet worden vervoerd. Even voordat het ongeval geschiedde had een vrouw een troepje kinderen, die bij den molen speelden, vandaar verwijderd. Indien dit niet gebeurd was, waren vermoedelijk nog meer slachtoffers te betreuren geweest.

Het slachtoffer, de 12 jarige Johannes Staartjes werd geboren te Weesp. Hij overleed op 15-05-1913 om 15.30 uur . (Overlijdensakte – Open archief / Noord-Hollands Archief)
Caroline Schaeffer, 3 juni 2021.
-----

De bouw van Het Anker zal in de jaren 1778 en 1779 zijn uitgevoerd. Toen tijdens de demontage van de molenromp te Oldenzaal diverse molenonderdelen zoals o.m. het boventafelement met de kuip daarbij tijdelijk op de grond waren neergelegd, heb ik op 1 sept. 1993 gezien dat er in het buitenvlak van de kuip de inscriptie 1778 stond.
G.L. Nienhuis, 22 aug. 2016.