Molen Workumer Nieuwland, oude molen, Workum/ Warkum

Workum/ Warkum, Fryslân
v

korte karakteristiek

naam
Workumer Nieuwland, oude molen
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
07933
oude dbnr.
V7933
Meest recente aanpassing
| Conversie

locatie

plaats
Workum/ Warkum
plaatsaanduiding
gemeente
Súdwest-Fryslân, Fryslân
streek
Hemelumer Oldeferd en Noordwolde
geo positie
X: 157671, Y: 553340
N: 52.96707, O: 5.42696

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier
inrichting
Scheprad
plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
plaats kruiwerk
bovenkruier
vlucht
86 voet/ ca. 24,50 m
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
afgebroken
geschiedenis
In 1624 werd de polder bedijkt, echter in 1625 vond er een dijkdoorbraak plaats. Na inpoldering van het Workumer Nieuwland stond de eerste molen nabij de Zoolsdijk aan het noordelijk eind van de Grote Middenlaan. Op een kaart uit 1659 staat deze molen aangegeven. Blijkens een kaart uit 1718 stond de grote molen op de plaats waar thans de bestaande molen staat.

In de jaren 1767/70 lieten de gecommitteerden van het Workumer Nieuwland voor ƒ 1700 een nieuwe molen (Tenbruggencatenummer 07934) bouwen door Egbert Dirks. Deze molen kreeg een vlucht van 60 voeten (= koningvoet van 0,326 m). Waar deze molen werd gebouwd is niet bekend, echter niet op de plaats van de eerste molen. Hij werd kleiner gebouwd dan De Oude Molen, omdat men verwachtte dat door de toepassing van een vijzel de capaciteit toch groter zou zijn.

Gelukkig had men bij de bouw van de tweede molen, de eerste molen gespaard. Want het bleek al spoedig dat deze tweede molen met 60 voet vlucht te klein was en niet voldoende water kon verzetten. Blijkbaar was er in de vergadering al verzet geweest om een kleinere molen dan de bestaande neer te zetten. Een der gecommiteerden, Joh. Koopmans, kon onder vele adhesiebetuigingen verklaren dat hij wegens het onvoldoende malen in februari 1775 ingreep. Hij stelde de oude molen, de tegenwerking van de molenaar en de voorstanders van de nieuwe molen ten spijt, weer in het werk. De oude molen was toen ruim 150 jaar oud en in geen drie jaar onderhouden.

Na de overstromingsramp van 1776 werd in 1785 een nieuwe (de derde) molen gebouwd met een vlucht van 76 voeten door Widmer Sipkes, dat is de huidige molen.
Gecommitteerden van het Workumer Nieuwland verkochten (volgens een advertentie in de Leeuwarder Courant) op 30 december 1784 op afbraak: 'Een groote oude Scheprads Watermolen van 86 voeten Vlugt waarvan eenige Raderen etc. tot gebruik in een nieuwen Schroefmolen zijn uitgenomen, zoo denzelven Moolen is staande in gedagte Polder'. Dit waren het bovenwiel en de bonkelaar. Bij de verkoop van de oude schepradmolen hebben we waarschijnlijk te doen met de molen, die als eerste in 1624 verrees.

Bronnen:
- Nederlandse Molendatabase.
- De Nylânnermole te Workum, art. door Jaap Tiedema in De Utskoat nr. 125, maart 2007.