Molen De Adriaan, Haarlem

Haarlem, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
De Adriaan
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
trasmolen, snuifmolen, korenmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00808
oude dbnr.
V758
Meest recente aanpassing
| Conversie
media-bestand
Molen 00808 De Adriaan (Haarlem)
Foto: n.n.

locatie

plaats
Haarlem
plaatsaanduiding
aan Spaarne en Papentorenvest
gemeente
Haarlem, Noord-Holland
streek
Zuid-Kennemerland
kadastrale aanduiding 1811-1832
Haarlem D (1) 1974 Cornelis Maas, molenaar
geo positie
X: 104314, Y: 488699
N: 52.38381, O: 4.64273

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier
plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
plaats kruiwerk
bovenkruier
vlucht
22,20 m
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Pot ✉︎ 2146 binnen 1910 1910 binnen 1932 22,20
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
verbrand
geschiedenis
Adriaan de Boois/ Dubois had aan de Koudenhorn een paard-aangedreven trasmolen (Tenbruggencatenummer 16299). Aangezien hij daar nogal troep veroorzaakte, gaf de gemeente De Boois graag toestemming om aan de overkant van het Spaarne op de oude toren een nieuwe molen te bouwen, dat werd De Adriaan.
Bron: "Rondom de Adriaan. Scheepmakersdijk 1990-2008", Martin Busker en Piet Arp, Gemeente Haarlem 2008.
-----

De oorspronkelijke molen werd 1779 gebouwd op de funderingsresten van de Goevrouwetoren, een onderdeel van de middeleeuwse vestingwerken rond Haarlem. Een molen is afhankelijk van de wind, en in een stad zo tussen de gebouwen is dat een probleem. Stadsmolens zijn dan ook zo hoog mogelijk gebouwd om daarboven uit te steken. Het was voor de bouwer van de molen de 'Adriaan' dus een meevaller zijn molen op de resten van de Goevrouwentoren te mogen plaatsen, dat scheelde in de kosten. Overigens werd de bestaande fundering toch wel behoorlijk versterkt; de oorspronkelijke fundering vertrouwde men blijkbaar niet. Het gebouw had dan ook geweldig te lijden gehad tijdens het Spaanse beleg van 1572.

Deze molen werd gebruikt voor het malen van verschillende producten. Het eerste dat werd gemalen was tras.

Daarna is er snuiftabak gemalen, in 1802 kocht de tabakshandelaar Cornelis Kraan de molen daartoe aan voor ƒ 1650, ter vervanging van zijn eigen kleine molentje (Tenbruggencatenummer 08488) (Bron: De Adriaan van Haarlem, door Peter Hammann en Piet Arp, 1998).

Tenslotte is de molen omgebouwd tot korenmolen. Omdat hij alle functies van de verbrande Spaer en Wind (Tenbruggencatenummer 08421) overnam, kan De Adriaan als diens opvolger worden gezien.

Om nog te kunnen concurreren werd er in 1865 een stoommachine als energiebron in geplaatst. Helaas, het mocht niet meer baten. In 1925 dreigde de sloop. Het was de pas opgerichte Vereniging de Hollandsche Molen die deze molen kocht en zo sloop wist te voorkomen. De molen werd opnieuw verhuurd, maar het was geen groot succes. Geld voor onderhoud was er nauwelijks; op een zeker moment moest de buitenroede worden gestreken en kreeg geen vervanger.

Op 23 april 1932 ging deze molen in een geweldige vuurzee ten onder. Het is een gebeurtenis die vele echte Haarlemmers nog als een vurige vlam op het netvlies staat. Van deze gebeurtenis bestaan honderden foto's en de nodige films.

Er zijn vanaf dat moment vele pogingen gedaan om de molen weer herbouwd te krijgen. De "Vereniging de Hollandsche Molen" had geen geld voor de herbouw. In 1963 werd de Gemeente Haarlem eigenaar van de molen en nam op zich de herbouw van de molen te verzorgen. Een serieuze poging in 1963 strandde echter op gebrek aan geld en rond 1968 leek definitief te worden afgezien van herbouw.

Nieuwe initiatieven werden in de jaren 1980 genomen en hadden uiteindelijk succes: met steun van de Gemeente, talloze sponsors, van de bewoners van Haarlem en molenvrienden werd herbouw van de molen gestart. In 1999 was het zover dat begonnen kon worden aan de gemetselde onderbouw op de zelfde plaats aan het Spaarne als de oude molen. De feestelijke opening vond op 23 april 2002 plaats.

aanvullingen

trivia
Onlangs is de molen opnieuw herbouwd. Omdat hij geheel nieuw vanaf de grond weer is opgebouwd is zijn voorganger als verdwenen molen opgenomen gebleven in de database.

Afbeelding 3:
Deze foto kwam boven water na een schenking van een aantal doosjes met glasplaatjes over Zandvoort. Daar zaten enkele plaatjes bij die niet van Zandvoort waren, waaronder deze afbeelding.
Cor Draijer, 6 okt. 2006.