Molen De Sollenburg, Amsterdam

Amsterdam, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
De Sollenburg
modeltype
rosmolen
functie
kruitmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
13442
oude dbnr.
V5258
Meest recente aanpassing

locatie

plaats
Amsterdam
plaatsaanduiding
Overtoomsevaart z.z.
gemeente
Amsterdam, Noord-Holland
streek
Amsterdam
geo positie
X: 119991, Y: 486073
N: 52.36143, O: 4.87326

constructie

modeltype
rosmolen
krachtbron
spierkracht
functie
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
verbrand
geschiedenis

In het midden van de 16e eeuw is de fabricage van buskruit in ons land op gang gekomen. Daarbij ging het nog om kleine eenmans bedrijven waarbij het kruit met de hand werd gemaakt. In de 17e eeuw kregen de kruitmakers het vak aardig onder de knie en werd het Hollandsche buskruit zelfs beroemd. Vooral in Holland en in Zeeland ontstonden toen op verschillende plaatsen buskruitmolens, o.a. in Amsterdam, Purmerend, Ouderkerk aan de Amstel en Muiden in Noord-Holland, in Rotterdam, Leiden en Delft in Zuid-Holland, terwijl in Zeeland Middelburg en Vlissingen bekende centra waren. Dit is niet zo verwonderlijk want de grootste afnemers waren: de Staten van Holland, de Admiraliteiten, de V.O.C en de W.I.C. Van de meeste buskruitmolens is echter weinig bekend. Ze kregen pas aandacht als er ongelukken gebeurden.

Abraham Croock,

Achterkleinzoon van Abraham Pieters Croock, geb. Amsterdam 13 Mrt. 1705 en begr. Amsterdam 14 Mrt. 1768 trouwde 1. met Maria Margaretha Lespaul, dochter van Piet Anthonie, heer van Ossewaard, (Abraham heeft door dit huwelijk waarschijnlijk de heerlijkheid “Oostwaard” in bezit verkregen.) Hij trouwde 2. Barbara Nicolette Six, dochter van Mr. Willem Six., Abraham was o.a. Excijnsmeesteren of Commissarissen van den Grooten Excijns (1753 - 1758), Schepen van Amsterdam (1762), Tesaurieren Extra Ordinaris (1760 - 1766), Commissarissen van Zeemanszaken (1759). In het midden van de 17e eeuw was hij o.a. eigenaar van de heerlijkheid: Oostwaard (Oostweerd).
Verder was hij met zijn familie eigenaar van de buskruitmolen “Sollenburg” aan de Overtoom. Deze molen met alle bijgebouwen is 14 augustus 1758 “onder een schrikwekkend gedruis” in de lucht gevlogen met zeer dramatische gevolgen.
Trouwens dit was niet de eerste keer dat op de Overtoomsche weg een kruitmolen in de lucht vloog. Reeds in juni 1622, 14 november 1624, juni 1625, 12 september 1650 en juni 1709 werd door het springen van een kruitmolen veel schade geleden. Op de plaats van de kruitmolen “Sollenburg” verrees in 1888 naar het ontwerp van architect A. Salm de Keizersgracht kerk, een kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeente.

http://www.krook.nl/prominenten.htm

Aan de Overtoom stonden aan het eind van de tweede helft van de 17e eeuw vier ros- kruitmolens namelijk de Kieft, de Rob of Prins van Oranje, 't Oorlogsschip en de Sollenberg.

In 1700 was de Kieft afgebroken, in 1709 brandde 't Oorlogsschip af, in 1739 werd de Rob/Prins van Oranje afgebroken. In 1758 ontstond er in de laatste kruitmolen de Sollenberg een enorme explosie en de molen brandde helemaal af.

aanvullingen

wetenswaardigheden

Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant, 23-01-1883

 De ramp, die Muiden trof, staat niet alleen in 'slands geschiedenis.                                                                      In 1622 ontstond er brand in den kruitmolen op den Heiligen- of Overtoomschen weg te Amsterdam, waarbij eenige menschen werden gedood;                                                                                                                  In 1624 in den molen van Jan Van Hoorn, eveneens aldaar gelegen , waarbij vier menschen en een paard omkwamen; drie paarden werden gekwetst;                                                                                                                In 1625 nog eens brand in den molen van Joris Adriaanbze; het buskruit geraakte door de vonken van een spijker, dien een der knechten wilde inslaan, in brand. De molen en eenige daarbjj staande gebouwen , met eenige lasten buskruit en een menschenleven gingen daarbij verloren, maar de kruittoren met eenige lasten buskruit bleef behouden.                                                                                                                                    In 1657 nog eens.                                                                                                                                                              In 1709 sprong de kruitmolen het „Oorlogschip," op den Heiligen weg, in de lucht, waarbij eenige menschen omkwamen en een groote schade werd berokkend aan de naaste buren, bij zonder aan de westzijde, waarheen de wind was. De slag deed de huizen te Haarlem, Beverwijk en elders dreunen. In 1807 sprong het schip met buskruit te Leiden, waarbij 150 menschen onder het puin werden bedolven.

trivia

onderstaande afbeelding:

Overblijfsel der Kruytmakerye SOLLENBURG aan de Overtoomse Weg by Amsterdam, gesprongen den 14 Aug. 1758.
De ontplofte kruitmolen 'Sollenberg' aan de Overtoom achter het latere nummer 141, t.h.v. de latere Vondelstraat even ten zuiden van de Tweede Constantijn Huijgensstraat, gezien in de richting van de Leidsepoort.
Techniek: ets en gravure. Datering vervaardiging: 1758.

datering: Na 14.08.1758
collectie: Tekeningen en prenten
vervaardiger: Liender, Paulus van ;
Fouquet Jr., Pierre (vervaardiger en uitgever)

Afbeelding 3:
twee medaillonnen:
(links)Cornelia Balthazarina Hasselaar, echtgenote van
(rechts) Joan Servaas, beroep lijnslager
ingezonden door Ton Faase, 27 aug.2010
auteur Boek De Hofstede Land en Duin onder Overveen.
-----

De locatie is een ruwe schatting op basis van de beschrijving.
Ongeveer op deze locatie staat op de kaart van Jan Mol uit 1770 een buitenplaats of tuin genaamd Sollen.
-----

10 juni 1622: Een Bos-Kruitmolen vliegt in brandt
Des Jaars daer aen, 1622 den 8 van Zomer-maandt des nachts is er in een Verwery, die groote schrik veroorzaekte. Den tweeden dagh hier na op de middagh, raekten het vuur in een Bos-kruit Molen, gelegen op den Heiligen Wegh even buiten Amsterdam. De slagh van ‘t Bos-kruit wiert door de gantsche Stad gehoort, en beschadighde veel huisen daar ontrent, ook blevender eenige menschen doodt.

In t Jaar 1624 den 14 van Slachtmaandt raakten de Bos-kruit Molen van Jan van Hoorn op de Heilige Wegh buiten Amsterdam in brandt, daar met een slagh vier menschen en zo veel paerden gequest wierden maer, een bleef doodt, de reste ontquament. De Stove en ’t Meel-huis raekte in de vlamme, doch de nieuwe gebouwde Kruit Toren bleef onbeschadight 

(Juni 1625:)
Des Jaars daar aan, is diergelijk ongeluk weerom op de Heilige Wegh gebeurt, alzo een van de dienaers in de Bos-kruit Molen van Joris Adriaansz, Bewinthebber van de West Indische Maatschappij, een spijker of net anders hechten wilde, door wiens vonken, de Molen, met eenige Gebouwen daer by, in de lucht vloogh, met vernielinge van een man: de Kruit-Tooren daer eenige lasten Bos-kruits in lagen, wiert behouden 
Bron: Historische Beschrijvinge van Amsterdam, VI. boeck, uitg. T. van Domselaer.