Molen Polder de Vereeniging, Borgercompagnie

Borgercompagnie, Groningen
v

korte karakteristiek

naam
Polder de Vereeniging
modeltype
Ronde molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
restant
adres
Borgercompagnie 31
9611 TA Sappemeer
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00653
oude dbnr.
V363
Meest recente aanpassing
| Adres
media-bestand
Molen 00653 Polder de Vereeniging (Borgercompagnie)
Ansichtkaart, collectie Jaap van Essen

locatie

plaats
Borgercompagnie
plaatsaanduiding
Nieuweweg 4, 9633 TD Tripscompagnie
gemeente
Midden-Groningen, Groningen
plaats(en) voorheen
Tripscompagnie
geo positie
X: 250150, Y: 573915
N: 53.14352, O: 6.80926

constructie

modeltype
Ronde molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
ronde bovenkruier
inrichting

vijzel Ø 1,52 m

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
vlucht
23,50 meter, zelfzwichting op beide roeden
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
restant
bouwjaar
verdwenen
gedeeltelijk afgebroken
geschiedenis

Het bouwjaar van de eerste molen, die in 1835 werd afgebroken, is onbekend. De molen moest door de molenmaker 14 november 1835 maalvaardig worden opgeleverd. Waterschap Borgercompagnie oostkant, ook wel de Vereeniging genoemd werd in 1836 opgericht. De bijbehorende poldermolen werd kort voor de oprichtingsdatum van het waterschap gebouwd.

Op 8 juli 1872 tijdens hevig onweer ging deze molen in vlammen op. Nog in hetzelfde jaar kreeg molenmaker Reinders uit Hoogezand de opdracht om de molen voor ƒ 4500 te herbouwen. Het werd een stevige ronde grondzeiler, of eigenlijk zelfs een soort beltmolen. De molen werd namelijk op een flinke verhoging geplaatst. De molen kreeg een vlucht van 23,50 meter en een vijzel met een diameter van 1,52 m. Molen de Vereeniging was daarmee het grootste maalwerktuig in de omgeving. Zijn opdracht was dan ook niet zo klein, een polder met een oppervlakte van 372,15 ha moest worden drooggehouden.
De huidige ronde stenen molen werd gebouwd in 1872 en bemaalde waterschap 'De Vereniging'. Ronde stenen poldermolens zijn er in de provincie weinig geweest. De weinigen die er waren, stonden in het veenkoloniale gebied. Volgens de zoon van de laatste molenaar moest de molenaar het bijbehorende land jaarlijks bemesten met dertig baal kaniet en dertien baal super fosfaat. Bovendien moest alles wat opgevangen werd door het krooshek over het land worden verspreid.

Op 28 november 1909 werd Jans van der Molen molenaar van deze molen.

In 1932 werd de van zelfzwichting voorziene molen door Nienhuis en Zoon uit Eenrum gedeeltelijk afgebroken tot de nu nog bestaande romp. Verbouwd tot dieselgemaal en later vervangen door een elektrisch gemaal.

De Noord-Ooster, 4 aug. 1932:
"BOELDAG. Maandagmiddag 8 Aug. a .s 2 uur, denkt het BESTUUR van het Waterschap „Borgercompagnie Oostkant" te verkoopen:
De Albraak van den gedeeltelijk afgebroken Watermolen te Tripscompagnie, in partijen, als Koningspil, lang 9.60 Meter, zw. 40 X40c.M., Langspruit lang 13 M., zw. 35/35 c.M., Kortspuit lang 6.40 M., zw. 28/28 c.M. Staart lang 11 M., zw. 30/30 c.M., Eiken Windpeul lang 3.25 M., zw. 52/58 c.M., gegoten ijzeren Molenas lang 5.75 M., en 2 ijzeren Wieken lang pl.m. 23 M., zw. in het midden 35/38 c.M. Verder diverse partijtjes Afbraakhout, Stophout, pl.m. 50 M2 Puin 3 Tandwielen en hetgeen verder zal worden aangeboden, een en ander zooals op het terrein nabij den molen aanwezig is.
Betaling contant. Inlichtingen te bekomen bij het Architectenkantoor E. en J. TIMMER te Wildervank. Borgercompagnie, Aug. 1932. Namens het Bestuur: P. HUISMAN, Voorz. E. LEENDERS, Secr. Het verkochte moet vóór of op den 17 Aug. van het terrein zijn verwijderd."

De op 16 mei 2011 opgerichte Stichting poldermolen Borgercompagnie Oostkant wil het restant voor een symbolisch bedrag kopen van de eigenaar Dienst Landelijk Gebied. Men wil de noodkap vervangen zodat de molen van binnen niet verder vervalt. Mocht de stichting eigenaar kunnen worden van de enige ronde stenen poldermolen in het Noorden, dan gaat men op zoek naar fondsen voor restauratie van de laatste stenen watermolen van Groningen.
Bron: Molenwereld, nr 151 sept.2011 blz 291.

De eigenaar Dienst Landelijk Gebied heeft onlangs een veiling gehouden voor dit molenrestant. Deze molen is niet door desbetreffende molenstichting aangekocht. Sterker nog, ze heeft niet eens een bod uitgebracht i.v.m. mogelijke aanwezigheid van (zwerf)asbest. Het restant is nu door een buurman gekocht om te verbouwen tot B&B. Waarschijnlijk zal hierdoor volledig herstel van deze molen van de baan zijn (Okke-Jan v.d. Riet, 30 aug. 2014).

nog waarneembaar

Stenen romp deels ingekort, gemaal in molenromp

aanvullingen

trivia

De boerderij naast de molen werd bewoond door de familie Van der Molen, daarna door de familie Molema en later nog door de fam. Ludolphie.
Bron oa: H.A. Hachmer, de Zelfzwichter
-----

"Ik heb nog goede herinneringen aan de molen. Wij woonden destijds in Borgercompagnie waar wij als kinderen van een jaar of tien geregeld in het veld waren om in de sloten en wijken te zwemmen of te vissen, het zat er vol met vis, dat was dan in de jaren vijftig. Daarbij waren wij ook vaak te vinden in de buurt van de molen. Ik kan mij de molenaar nog goed herinneren, dat was (hoe kan het) v.d. Molen en later v.d Molen jr. Daarna kwam Molema met zijn gezin de molen bemannen.
Het was er altijd schoon water, maar later werd er een dam doorgestoken om bij droogte het waterpeil in de polder in stand te houden, dan stroomde het smerige water uit Borgercompagnie de polder in."
Jans Meijer, Nw. Diep, 14 april 2009.

"Ik weet nog heel veel van de molen, mijn ouders hebben er 39 jaar gewoond, zij zijn in 1998 verhuisd, mijn broer Onno Ludolphie is er blijven wonen, de molen en het huis was van hem, die heeft hij later verkocht. De molen was van een stichting en is verkocht. De nieuwe eigenaar wilde daar en B&B van maken en dat is hem gelukt. Ik ben heel blij dat het restant van de molen er nog staat.
In 1967 ben ik er uit getrouwd in heb nog een mooie herinnering ik sta samen met mijn man en bruidsmeisjes op de loopplank waar vader altijd de troep weg moest halen, toen destijds zat er nog een mooie grote schup/schroef in, jammer dat het later elektrische werd, graag zou ik nog eens een kijkje willen nemen hoe het nu is geworden, mijn ouders waren de laatste die in de het molenhuis hebben bewoond, we hebben er heel veel plezier en herinneringen aan samen met mijn broers en zusje, ook later de kleinkinderen, vol lof dat de molen er nog staat, verbouwd tot B&B GEWELDIG
Vader, moeder, en 7 kinderen kwamen in 1961 daar wonen. Er kwamen later nog 3 kinderen bij. Vader bleef molenaar tot 1999."
H. Elting-Ludolphie, 15 juli 2017.