Molen De Krokodil, Westzaan

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1688

verdwenen

1794

gesloopt

afkomstig van

De Rijp (De Krokodril / De Krokodil)

geschiedenis

5-6-1687 - De Rijp OR, inventarisnummer: 6377 39-v
Eller Willemsz Boom, hospes in de Keyserskroon, verkoopt aan Cornelis Gerrits Ris ten Westzaan de opstal van een molen genaamd "De Krokodil" - om naar Westzaan te vervoeren- bezuiden en in de Banne van De Rijp. Belend met de ringsloot van de Beemster O. Willem Gout W. Koopsom 400 gld. Bijz: De verponding van fl 7 jaarlijks wordt overgeschreven naar Westzaan J. Schouten, schout, J. Salm en A v/d Lijn, schepenen.
Bron: Oud Rechtelijk Archief van De Rijp.

8-5-1692 - Westzaan OR, inventarisnummer 1590, akte 154 (ommezijde) (OA 008 - register van transportakten)
Huis, erf en molen "De Krokodil" worden overgedragen van Jan Gerrits Rits aan Reijer Jans (Pondman), beide wonende tot Westzanen.
Bron: Oud Rechtelijk Archief van Westzaan.
Ruud Pondman, 30 juli 2021.
-----

Oorspronkelijk was De Krokodil afkomstig uit De Rijp. In 1688 werd de molen daar afgebroken en verplaatst naar Westzaan om aldaar zijn diensten te bewijzen.

Op 28 juli 1731 werd bij de Westzaner notaris Jongewaard een brandcontract opgericht. De molens die hierin werden verzekerd waren houtzaagmolens, zij stonden allen in de Zuid van Westzaan en aan de westkant van de Zuiderwatering van Zaandam-West. Bij de oprichting van dit contract stond De Krokodil op naam van Reyer Jansz. Pondman. Deze was in ieder geval al 5 jaar de eigenaar. De molen zou gedurende de rest van zijn bestaan binnen deze familie blijven.

De molen overleefde de economische crisis in de houtzagerij die halverwege de achttiende eeuw heerste. Op 21 oktober 1784 werd de inventaris opgemaakt van de boedel van Reijer Pondman, de kleinzoon van Reyer Jansz. Pondman. De Krokodil was toen nog steeds in bezit van Pondman.

Op 17 mei 1794 werd geveild: “Een hechte houtzagersmolen de Crocodil, in 't Zuijdeinde bij den Hoogendijk.” Het hoogste bod was slechts ƒ 330, waarna de veiling werd gestopt. Waarschijnlijk werd de molen kort hierna uit de hand verkocht en gesloopt.

Op 20 januari 1798 werd de zaagselschuur van de afgebroken molen te koop aangeboden, met de notitie dat deze tot de grond toe moest worden afgebroken.

Bronnen:
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz. 219
- “Zaanse molenbranden” R. Couwenhoven 2001 blz. 14-18
F. Rol, Zaandijk.