Molen Huizumer en Goutumer Nieuwland, Leeuwarden/ Ljouwert

Leeuwarden/ Ljouwert, Fryslân
v

korte karakteristiek

naam
Huizumer en Goutumer Nieuwland
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
00418
oude dbnr.
V3138
Meest recente aanpassing
media-bestand
Molen 00418 Huizumer en Goutumer Nieuwland (Leeuwarden/ Ljouwert)
Foto: coll. DHM

locatie

plaats
Leeuwarden/ Ljouwert
plaatsaanduiding
bijna km ZW van station Leeuwarden
gemeente
Leeuwarden, Fryslân
plaats(en) voorheen
Huizum
geo positie
X: 180368, Y: 577932
N: 53.18746, O: 5.76671

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
achtkante bovenkruier
plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
vlucht
18 m
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
verplaatst
geschiedenis
1e Standplaats:
bijna ? kilometer ten zuid westen van het Station Leeuwarden aan de oostzijde van de Zwettedijk, aan de Sneekertrekvaart onder Huizum, even ten noorden van het Van Harinxmakanaal.

2e Standplaats:
bijna 2,8 kilometer ten oost zuidoosten van de kerk te Huizum op de Froskepolle tegenover Rustenburg.

Deze watermolen van het type Mounts werd gebouwd in 1896 (het bouwjaar is vermeld op de baard van de molen) aan de Zwette, in de polder het Huizumer en Goutumer Nieuwland.
De molen bemaalde twee polders namelijk de polder het Huizumer Nieuwland en de polder Goutumer Nieuwland, de polders hadden een oppervlak van 350 ha. De molen was een achtkante bovenkruier met vijzel, op een stenen onderstuk. Gebouwd van hout en met riet bedekt. De molen had een hoogte van 10 meter, en een vlucht van 18 meter. De vijzel verplaatste 947 m3 per uur.
Beide molenwieken hebben zelfzwichting, maar in 1940 heeft nog een wiek zelfzwichting. De molen heeft een ijzeren as, een ijzeren- en een houten roede. Molenmaker was A. de Roos en Wester & Co. De molen was eigendom van de polder Het Huizumer en Goutumer Nieuwland, het bestuur van de polder was in februari 1943 te bereiken via S.B. Kingma, wonende op het adres 1e Torendwarsstraat 14 te Huizum.
De vaste molenaar was al in Juli 1924, en ook nog in februari 1943 L. Minnema, Nieuwlandseweg 9 te Huizum.
Het onderhoud van de molen werd verzorgd door L. Kingma, timmerman te Wijtgaard. In 1958 kocht de Gemeente Leeuwarden de molen. In 1943 was de vaste molenmaker A. de Roos, Schilkampen 19 te Leeuwarden (Fa. Wester & Co.).
In verband met de uitbreiding van het industrieterrein moest de molen worden verplaatst. De molen werd in 1958 door de Gemeente Leeuwarden aangekocht. Op 25 april 1962 is de molen, over het water, van de Zwette overgebracht naar de huidige standplaats op het recreatie eiland Froskepolle. De molen werd op twee dekschuiten geplaatst en over een afstand van enkele kilometers door het Van Harinxmakanaal gesleept. Daarbij moesten twee bruggen worden gepasseerd, de spoorbrug in de spoorlijn Leeuwarden-Heerenveen en de brug in de rijksweg Leeuwarden-Zwolle. Daar veroorzaakte het transport omstreeks kwart voor drie een flinke verkeersopstopping. Enkele honderden auto's moesten wachten tot de molen de brug was gepasseerd. De molen arriveerde onbeschadigd bij het recreatie eiland De Froskepolle, daar werd hij op een nieuwe onderbouw van Friese geeltjes geplaatst. De kosten van het verplaatsen werden geraamd op f. 42.000.--.Daarna werd de molen door de molenmaker A. de Roos gerestaureerd. De molen kreeg als functie het doormalen van de vijvers op De Froskepolle. Bovendien kreeg de molen toen zijn huidige aanduiding als Froskepollemolen. In 1980 was de heer P. Bootsma molenaar op deze molen.

D.S. Swierstra.

aanvullingen

trivia
De constructie van de molen is als volgt:
Achtkante bovenkruier op gemetselde voet.
Kap en romp met riet gedekt.
Staartwerk hout met kruilier.
Het wiekenkruis:
Gelaste stalen roeden
Oud hollands opgehekt
De vlucht van de molen is 18 meter,
De as is van gietijzer.
Het kruiwerk bestaat uit een sleepwerk op neuten.
De molen heeft een Vlaamse vang met een vangstok en duimophanging.
Het water wordt weggemalen door een stalen schroef, diameter 1.50 m. in een betonnen schroefbak.
De molen heeft een bliksem beveiliging.
----

"Als jongens (we waren altijd buiten) van 10/11 jaar (1956/57) zaten we regelmatig woensdag middags boven in de kap deze molen om te kijken of er misschien duiven, torenkraaien of torenvalken boven in kap zaten. Je had daar een prachtig uitzicht over de velden, waar het in het voorjaar, wit van de pinksterbloemen of geel van de boterbloemen was. Allerlei gevogelte vloog rondom de molen.
Wij woonden toen in Huizum, via het "Nieuwlandsdykje" en het spoor liepen we dan dwars door de weilanden richting de Zwette en kwamen zo bij de oude molen terecht.
We konden daar niet zomaar naar binnen, de deur zat stevig op slot. We kropen dan door een met riet dichtgegroeide half droge sloot heen en wurmden ons langs de vijzel, die in de sloot stak, omhoog de molen in naar binnen toe. Binnen was het schemer duister en via gammele krakende trappen kwamen we dan boven in de kap, waar via openingen licht naar binnen scheen en de wind ons door de haren woei.
Het was een spannende bezigheid want het mocht natuurlijk niet. Herinneringen komen weer boven bij het zien van deze oude molen bijna 60 jaar geleden. Prachtig dat deze molen weer een nieuwe bestemming heeft gekregen.
Jeugdherinneringen van Sib Kooistra, 3 dec. 2015.
-----

"In 1935 ben ik bij deze molen aan de Zwette geboren.
Mijn vader is daar van 1933 - 1941 molenaar geweest. Daarnaast was hij "komelker", dit betekende dat hij er circa 5 a 6 koeien op na hield. We woonden dus in een klein huis met een grote molen. In 1940 brak de oorlog uit. Als 5 jarig jongetje kan ik mij van toen nog herinneren, dat er in mei zwermen Duitse vliegtuigen als grijze monsters over Leeuwarden aan kwamen vliegen. Er werd gezegd dat de oorlog was uitgebroken..... Ik wist niet wat dat betekende, maar aan de gezichten merkte ik dat er iets ERNSTIGS aan de hand was. In 1946 verhuisden we naar Deinum, waar hij melkvaarder werd voor de daar gevestigde Zuivelfabriek.
Vlak voordat de molen overgeplaatst werd naar de Froskepôlle, hebben we de molen nog bezocht. Ik ben nog altijd een molen-fan. Nu woon ik in een groot huis met een kleine modelmolen van dit type."
Jeugdherinneringen van Jan de Schiffart, 24 juni 2018.