Molen De Twee Gebroeders / Molen van Van Houten, Groningen

aanvullingen

trivia

Het achtkant - gezien op de originele foto - was met schaliën gedekt; het komt in het noorden maar zelden voor!
Gegevens bij de onderste foto: De nog bestaande molenaarswoning van de familie Van Houten aan het Damsterdiep 215.

In de nog bestaande molenaarswoning (monument, Damsterdiep 215) is Samuel van Houten op 17 februari 1837 geboren.

Samuel was de zoon van Derk van Houten, houthandelaar en houtzaagmolenaar, en Barbara Elisabeth Meihuizen. Sina van Houten was zijn zus. Op 29 juni 1861 trad hij in het huwelijk met Elisabeth van Konijnenburg, met wie hij vijf dochters en twee zoons kreeg. Na haar overlijden op 16 juni 1872 hertrouwde hij op 3 juni 1873 met Hermine Leendertz, met wie hij een dochter en twee zoons kreeg.

Hij werd vooral bekend door zijn Kinderwetje uit 1874 waarin bepaalde vormen van kinderarbeid werden verboden. Dit was de eerste sociale wet in Nederland.
Later werd Samuel minister van binnenlandse zaken.
Hij overleed Den Haag op 14 oktober 1930.

In dezelfde molenaarswoning zag Gerrit van Houten in 1866 het levenslicht, als tweede zoon van het echtpaar Hindrik van Houten en Alida ten Bruggen Kate. Vader Hindrik bezat een houthandel met een houtzaagmolen aan het Damsterdiep in de stad Groningen, had zitting in de gemeenteraad en provinciale staten en was een in alle opzichten vooraanstaand man in stad en provincie. Verder beschikte Hindrik van Houten over artistieke gaven: hij was een goed amateurtekenaar.

Gerrit en zijn jongere zuster Alida erfden hun vaders aanleg, maar iedereen vond dat Gerrit van beiden de meest getalenteerde was. De familie stimuleerde Gerrit in zijn artistieke neigingen, zodat hij reeds op jeugdige leeftijd veel en verdienstelijk tekende en prachtige aquarellen maakte. In 1881 begon hij ook in olieverf te schilderen. Ofschoon Gerrit van Houten tekenlessen volgde op de Academie Minerva en van 1884 tot 1885 de Kunstacademie in Den Haag bezocht, wordt hij veelal beschouwd als autodidact.

Toen Gerrit van Houten vijftien jaar oud was kon het grote publiek voor het eerst kennis maken met zijn talent. In maart van het jaar 1882 was in het gebouw van het 'Kunstlievend Genootschap Pictura' te Groningen, als onderdeel van een grotere tentoonstelling, een aquarel van Gerrit van Houten te zien. De bewaard gebleven werken van Gerrit van Houten zijn tot stand gekomen tussen zijn dertiende en vierentwintigste levensjaar. Aan zijn latere werken is zichtbaar dat het niet goed ging met de schilder. Gerrit had last van depressies en moest daarvoor worden behandeld. Zijn ziekte verergerde snel en bleek ongeneeslijk. Tekenen en schilderen werden hem verboden. Hierdoor kwam een vroegtijdig einde aan een veelbelovende kunstenaarsloopbaan. In 1934 overleed Gerrit van Houten in het ziekenhuis Oud Meerenberg te Santpoort op 67-jarige leeftijd. Hij ligt begraven op de Zuiderbegraafplaats in Groningen.

Samuel van Houten had een zuster, Sientje, geboren in december 1834. Sientje huwde met Hendrik Willem Mesdag (Groningen 1831-Den Haag 1915), de schilder die bekend is van strandgezichten en de beroemde Panorama Mesdag in Den Haag.
Martin E. van Doornik, 18 mei 2009.
-----

De houtzaagmolen "De Twee Reizigers" te Groningen had een toepasselijk uithangbord, dat zich thans (1965) in particulier bezit bevindt.
Bron: "Volkskunst in de Lage Landen" deel 2, Dr. Tj.W.R. de Haan, 1965.
Verzameling H. van der Kaay.
-----

Eerder stond deze molen ingevoerd als De Twee Reizigers. Dit was een vergissing, het moest De Twee Gebroeders zijn, zoals te zien op de fiche van molenonderzoeker B. van der Veen.